بخش عمده‌ای از سفرهای شهری بصورت پیاده انجام می‌شود و هر سفر شهری سواره نیز حداقل در دو انتهای خود با سفرهای پیاده تکمیل می‌گردد. طبق برآوردهای انجام شده در شهر تهران  حدود ۲۵ درصد از کل سطح شبکه معابر شهری اختصاص به شبکه پیاده‌روی دارد. سایر تسهیلات پیاده‌روی هم نسبت قابل توجهی در کل سیستم حمل و نقل شهری به خود اختصاص می‌دهند. [۱]

سیستم پیاده در مقایسه با سایر سیستم‌های حمل و نقل شهری دارای خصوصیات و مزایای منحصر به فردی است که از جمله آنها می‌توان به انعطاف‌پذیری، ارزانی، مصرف انرژی کمتر، هماهنگی با ملاحظات زیست‌محیطی و . اشاره نمود. علاوه بر این سیستم پیاده‌روی نقش مکمل در ارائه خدمات سایر سیستم‌های جابجایی و بخصوص حمل ونقل عمومی را ایفا می‌کند. از سوی دیگر برخلاف سایر سیستم‌های ترابری که تقاضای سفر آنها وابسته به سایر فعالیتها است در این سیستم سفر پیاده می‌تواند هم وسیله باشد و هم هدف. به عبارت دیگر پیاده‌روی ممکن است صرفاً به خاطر خود پیاده‌روی انجام شود. علاوه بر سفرهای پیاده کامل که به منظور معین از مبدأ تا مقصد انجام می‌گیرد بخشی از سفرهای سواره نیز معمولاً به شکل پاره سفر نظیر فاصله دو ایستگاه اتوبوس، فاصله محل پارکینگ تا مقصد و . به صورت پیاده عمل می‌شود که اینگونه سفرهای پیاده نیز حجم قابل ملاحظه‌ای در مجموع سفرهای شهری را به خود اختصاص می‌دهد.

باید توجه داشت در شکل‌گیری شهرهای اولیه، پیاده نقش اصلی را ایفا می‌نمود زیرا مسافت پیاده‌روی مطلوب، محل استقرار کاربری‌ها و نهایتاً ساختار کلی شهر را مشخص می‌ساخت. استقرار محل کسب و کار ، محل عبادت روزانه و مناطق مسکونی در طرح‌ریزی شهرهای قدیمی بخوبی نمایانگر نقش و هویت پیاده کمرنگ گرددی و اتومبیل نقش اصلی را در تعیین محل استقرار کاربریها و شکل‌گیری شبکه ارتباطی پیدا نمود. تضاد انسان و اتومبیل در شکل‌گیری شبکه ارتباطی شهرها عموماً به نفع اتومبیل و کمرنگ‌تر شدن هویت پیاده بوده است به طوریکه امروز در برنامه‌ریزی شهری و حتی برنامه‌ریزی حمل و نقل شهری پیاده جایگاه نسبی خود را نیز از دست داده است و سفرهای سواره انسان در کانون توجه مدیران و کارشناسان قرار گرفته و نهایتاً تخصیص امکانات و اعتبارات عمدتاً در جهت ایجاد تسهیلات برای عبور بیشتر وسایل نقلیه است. نتایج نظرخواهی از مدیران مناطق شهر تهران و برخی از شهرستانها که توسط سازمان حمل و نقل و ترافیک شهر تهران صورت گرفته است و در مجلدی به همان نام چاپ و انتشار یافته است[۹]،‌به وضوح نشان می‌دهد که عابر پیاده در سازمان شهرداریها و تخصیص اعتبارات جاری آنها جایگاه متناسبی ندارد و عملاً در طرحهای توسعه شبکه ارتباطی شهری احداث سواره‌رو و تأمین تسهیلات برای عبور انسان سواره مورد توجه بوده است و عملاً احداث پیاده‌رو متناسب با حجم عبور پیاده و تأمین ایمنی آنها در عرض معابر بویژه در تقاطعها و پیش‌بینی محل ایمن برای محل انتظار مسافران درایستگاهها و . کمتر در طرحهای شهری مورد توجه قرار می‌گیرد.در کشورهای صنعتی پیشرفته که خود سازنده اتومبیل هستند و مالکیت وسایل نقلیه به مراتب از شهرهای ما بالاتر است به مسائل پیاده توجه بیشتری مبذول شده است.

۱-۳- بیان مسئله

علیرغم مزایای غیرقابل انکار و مسلم سیستم پیاده هنوز موجودیت آن در کنار سایر سیستم ها در کلان شهرهای کشورمان به درستی به رسمیت شناخته نشده است. شاید دلیل اصلی این کم‌توجهی محدودیت‌های پیاده‌روی از نظر سرعت و مسافت باشد و شاید گستردگی دامنه و فراگیری آن. در هر صورت به هیچ عنوان و دلیلی نادیده انگاشتن این سیستم قابل توجیه نبوده و یقیناً ادامه این روند نه به سود جامعه و نه در جهت بهبود سیستم حمل و نقل خواهد بود. بدیهی است وضعیت فعلی سیستم پیاده‌روی که حاصل سالها بی‌برنامگی و بی‌توجهی نسبت به مسائل سیستم پیاده‌از طرف مسئولین، برنامه‌ریزان و طراحان می‌باشد را نمی‌توان جز از طریق یک برنامه‌ریزی جامع و هماهنگ بهبود بخشید. این برنامه باید لزوماً کلیه جنبه‌های مرتبط با برنامه‌ریزی، طراحی و مدیریت سیستم را دربرگیرد و یکی از مهمترین اقدامات زیربنایی در این راستا تدوین اصول و معیارهای فنی مربوطه و ارائه پیشنهادات کاربردی است.

کمبود امکانات و تسهیلات تخصیص یافته به سیستم پیاده‌روی که به هیچ روی تناسبی با جایگاه و سهم آن در حمل و نقل شهری ندارد و پائین بودن سطح عمومی آموزش و آگاهی‌های ترافیکی باعث شده پیاده حقوق حقه خویش را پایمال یافته و گاهی خود نیز به عنوان متخلف در صحنه‌های مختلف ترافیکی ظاهر می‌شود لذا در برنامه‌ریزی شهری و برنامه‌ریزی حمل و نقل شهری ضروری است امکانات پیاده‌روی در معابر شهری مورد توجه خاص قرار گیرد و اینچنین است که مطالعه و بررسی تطبیق روش های عبور عابرین پیاده شهر تهران از عرض معابر تعریف و نیاز به توصیف آن ضرورت میابد.

تعداد صفحه : ۲۲۰