ایجاد اعتیاد یا از نتایج اعتیاد باشد (بیابانگرد،۱۳۸۴). عزت نفس همان ارزیابی نفس است که بر طبق معیارهای فردی خاص صورت می پذیرد و هر فرد نقش آن معیارها را در تعیین ارزش انسانی خود بسیار مهم تلقی می کندو در نهایت زیاده روی در مصرف مواد و اعتیاد می تواند دلیل و پیامد از دست دادن عزت نفس باشد(نوحی،۱۳۸۹) . در این شرایط پناه بردن به مواد مخدر تصمیمی غلط است ، زیرا اگرچه در کوتاه مدت احساس بهتری در فرد به وجود می آورد، اما پیامدهای آن در بلند مدت معمولاً مسأله را وخیم تر می کند(ملا زاده،۱۳۸۸). عزت نفس بالا باعث می شود تا فرد در برابر قضاوت های دیگران مقاوم باشد.

تئوری آسیب پذیری در مقابل قضاوت دیگران ،اعتقاد دارد هر فردی در مقابل نظرها و عقاید مردم آسیب پذیر است، مگر این که اعتقاد راسخی به توانایی و ارزش های خود داشته باشد . این گونه افراد محکوم به زندگی کردن به نحوی هستند که رضایت مردم را همواره جلب کنند (نوحی،۱۳۸۹).  عزت نفس بالا موجب می شود تا افراد در زمان مواجه شدن با مشکلات زندگی و در زمان رویارویی با حوادث و بحرا ن ها کمتر احساس  ناتوانی و دلسردی کنند(مسعود نیا،۱۳۸۸) . به بیان ساد ه تر عزت نفس عبارت است از میزان ارزشی که فرد برای خود قایل است (ناتانیل،۱۹۹۸). ایجاد حس بی ارزشی و بی کفایتی در دوران بزرگسالی ، منجر به کاهش اعتماد به نفس می شود، که این عوامل نقش مهمی در شروع اعتیا د دارند.(بیگدلی،۱۳۹۱).  در واقع ،داشتن عزت نفس بالا برای یک خوداثرمندی سالم و قوی ضروری است . عزت نفس و خودکارآمدی بالا باعث افزایش تلاش، پشتکار و انگیزش فرد می شوند و از مؤثرترین عوامل تعیین کننده عملکرد افراد بویژه در کنترل، پایش و پیگیری برنامه های درمانی مددجویان وابسته به مواد مخدر است (نوحی،۱۳۸۹).

از طرف دیگر عزت نفس رابطه مستقیمی با ابراز وجود دارد(عباسی نیا،۱۳۸۷).یکی از عوامل شخصیت  در گرایش به اعتیادعدم ابراز وجود و مشکل در قدرت نه گفتن می باشد (حاج حسنی،۱۳۹۰). ابراز وجود باعث افزایش عزت نفس،بیان منطقی افکار و احساسات، کاهش اضطراب،بهبود مهارت های اجتماعی-ارتباطی و ملاحضه حقوق دیگران و در عین حال گرفتن حق خود شده و در نهایت منجر به افزایش میزان رضایت از زندگی و شادکامی می شود (آند[۶]،۱۹۹۵). هم چنین بین رفتار غیر جرات ورزانه با تر س های اجتماعی،اضطراب اجتماعی، پرخاشگر ی های درونی (نظیر انتقاد افراطی از خود و احساس کمرویی، فقدان اعتماد به نفس و عزت نفس پایین،) رابطه وجود دارد(عباسی نیا،۱۳۸۷). از طرف دیگر بین رفتار غیر جرات ورزانه با رفتارهای مستقل، خودبسندگی اجتماعی، اعتماد به نفس و عزت نفس بالا، رابطه منفی وجود دارد(همان منبع).  افراد معتاد به دلیل ضعف ابراز وجود دچار نوعی تنش درونی و اضطراب شدید هستند(خاکباز،۱۳۹۲).  افزایش ابراز وجود باعث می شود تا فرد قاطعانه رفتار کند و مسئولیت پذیر شود (آند،۱۹۹۵). طبق تحقیقات انجام شده ضعف ابراز وجود باعث افزایش گرایش به مواد می شود. بنابراین روش های مختلفی در سال های اخیر برای افزایش ابراز وجود، ابداع شده است. آموزش مهارت های اجتماعی، روش های مصون سازی، درمان های شناختی و . از ان جمله اند. روان در مانی مبتنی بر منابع شناخت خود حوزه نسبتا جدیدی است که در افزایش ابراز وجود موثر می باشد.(یونسی،۱۳۸۲)از آنجا که تعادل انرژی، انتروپی و ترمودینامیک در افراد معتاد سطح انرژی  متعادل نیست، بسیاری از مشکلات می تواند پیش بیاید. اگر سطح انرژی بیشتر در پسخوراند اجتماعی جریان یابد، فرد دهن بین، تلقین پذیر و دارای اعتماد به نفس پایین می شود. اگر مقایسه اجتماعی بیشترین انرژی را به خود اختصاص دهد،فرد افسرده و دارای حس بی ارزشی می شود. حال با توجه با اینکه روان درمانی مبتنی بر منابع شناخت خود در متغیرهایی مثل عزت نفس،رضایت زناشویی،نگرش مثبت به اعتیاد(یونسی،۲۰۰۴)تاثیر بسزایی داشته است،

با توجه به مشکلات عدیده ی معتادان به نظر می رسد که ابراز وجود عنصر مهمی برای درمان و کمک به این افراد باشد.بنابر این روان درمانی مبتنی بر منابع شناخت خود، به نظر می رسد که بتواند با متعادل  کردن سطح انرژی، باعث افزایش سلامت روانی و ابراز وجود شود،می توان گام مهمی برای کمک به این افراد برداشت.مثلا با کاهش پسخوراند اجتماعی اضافی،می توان اعتماد به نفس را در فرد افزایش داد.این افزایش اعتماد به نفس نیز ممکن است در افراد معتاد باعث افزایش ابراز وجود و قدرت “نه گفتن” شود که به نوبه خود در کاهش گرایش به مواد موثر است.از طرفی چون ابراز وجود رابطه مستقیمی با عزت نفس دارد،افزایش ابراز وجود از طریق رواندرمانی مبتنی بر منابع شناخت خود،ممکن است باعث افزایش حس ارزشمندی و عزت نفس در معتادان شود.حال با توجه اینکه از طریق روش های خودمتمایز سازی،گشتالت درمانی،آموزش گروهی، درمان التقاطی (بازساخت دهی شناختی و مهارت های مقابله ای شناختی- رفتاری)، آموزش مهار ت های اجتماعی، مهارت های خودآگاهی، آموزش ایمن سازی در برابر استرس، می توان ابراز وجود را افزایش داد(پیر ساقی،نظری،۱۳۹۳) و با توجه به موارد فوق که بیانگر مشکلات افراد معتاد بوده و اینکه از طریق روان درمانی مبتنی بر منابع شناخت خود می توان متغیرهایی مانند عزت نفس را افزایش داد، آیا  این روان درمانی می تواند برای درمان افراد معتاد در کنار درمان های دارویی کمک کننده باشد و باعث افزایش ابراز وجود شود.

تعداد صفحه : ۱۱۷