جداول

 

 

جدول ۱.۲: مراحل توسعه محصول جدید/۵۱

جدول ۲.۲: یک مدل “آزمون پس از هر مرحله” در صنعتی خاص/۶۰

جدول ۳.۲: وجوه اشتراک سیستم های توسعه/۶۴

جدول ۴.۲: جمع بندی نهادهای درگیر در فرایند تجاری سازی/۷۶

جدول ۵.۲: جمع بندی و بررسی مولفه های موثر در هر مدل/۷۹

جدول ۶.۲: شاخص های تعریف شده برای بررسی مولفه های مراحل تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته/۷۹

جدول ۱.۳:  گام های اجرایی تحقیق/۸۶

جدول ۲.۳: مولفه ها و شاخص‌های مراحل مناسب تجاری سازی محصولات با  فناوری پیشرفته/۸۷

جدول۳.۳: مولفه ها و شاخص‌های نهادهای درگیر در فرایند تجاری سازی محصولات/۸۸

جدول ۴.۳: شاخص‌های مولفه فناوری های نرم(T)/89

جدول ۱.۴:  نحوه امتیاز بندی سوالات در پرسشنامه مربوط به میزان اهمیت/۹۵

جدول۲.۴:  نحوه امتیاز بندی سوالات در پرسشنامه مربوط به وضعیت موجود/۹۵

جدول ۳.۴: ترکیب پاسخ دهندگان به تفکیک جایگاه سازمانی/۹۶

جدول ۴.۴: ترکیب پاسخ دهندگان به تفکیک مدرک تحصیلی/۹۷

جدول ۵.۴: ترکیب پاسخ دهندگان به تفکیک میزان تجربه کاری/۹۷

جدول ۶.۴: ترکیب پاسخ دهندگان به تفکیک میزان سن/۹۸

جدول ۷.۴:  آزمون های آماری انجام شده در این تحقیق/۱۰۱

جدول ۸.۴:  تحلیل وضعیت موجود هر یک از شاخصهای مربوط به پژوهش/۱۰۳

جدول ۹.۴:  شاخصهای برازش مدل اندازه گیری /۱۱۰

جدول ۱۰.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به مولفه های تحقیق/۱۱۱

جدول ۱۱.۴:  میانگین رتبه های مربوط به مولفه های تحقیق/۱۱۲

جدول ۱۲.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه شناسایی و بررسی بازار/۱۱۲

جدول ۱۳.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه شناسایی و بررسی بازار/۱۱۳

جدول ۱۴.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه به کارگیری استراتژی مناسب جهت ایجاد تقاضا در بازار/۱۱۳

جدول ۱۵.۴: میانگین رتبه های مربوط به عوامل مولفه به کارگیری استراتژی مناسب جهت ایجاد تقاضا در بازار/۱۱۴

جدول ۱۶.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه ایده پردازی و غربالگری ایده/۱۱۴

جدول ۱۷.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه ایده پردازی و غربالگری ایده/۱۱۴

جدول ۱۸.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه امکان سنجی پارامترهای تحقیق و توسعه/ ۱۱۵

جدول ۱۹.۴:  میانگین رتبه های مربوط به عوامل مولفه امکان سنجی پارامترهای تحقیق و توسعه/۱۱۵

جدول ۲۰.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه طراحی محصول/۱۱۶

جدول۲۱.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه طراحی محصول/۱۱۶

جدول ۲۲.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه ایجاد تجهیزات و زیرساخت/۱۱۶

جدول ۲۳.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه ایجاد تجهیزات و زیرساخت/۱۱۷

جدول ۲۴.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه ساخت نمونه اولیه و آزمایشی/۱۱۷

جدول ۲۵.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه ساخت نمونه اولیه و آزمایشی/۱۱۷

جدول ۲۶.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه تولید صنعتی محصول و ورود به بازار/۱۱۸

جدول ۲۷.۴:  میانگین رتبه های مربوط به به شاخص های مولفه تولید صنعتی محصول و ورود به بازار/۱۱۸

جدول ۲۸.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی/۱۱۸

جدول ۲۹.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی/۱۱۹

جدول ۳۰.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه دولت/۱۱۹

جدول ۳۱.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه دولت/۱۱۹

جدول ۳۲.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه نهادهای میانجی/۱۲۰

جدول ۳۳.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه نهادهای میانجی/۱۲۰

جدول ۳۴.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه صنایع همکار/۱۲۱

جدول ۳۵.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه صنایع همکار/۱۲۱

جدول ۳۶.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه فناوری های نرم/۱۲۱

جدول ۳۷.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه فناوری های نرم/۱۲۲

جدول۳۸.۴: تحلیل میزان اهمیت هر یک از شاخصهای مربوط به تحقیق/۱۲۳

جدول ۳۹.۴: شاخصهای برازش مدل اندازه گیری /۱۲۸

جدول ۴۰.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به کلیه مولفه های موثر/۱۳۰

جدول۴۱.۴:  میانگین رتبه های مربوط به به کلیه مولفه های موثر/۱۳۰

جدول ۴۲.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای شناسایی و بررسی بازار/۱۳۱

جدول ۴۳.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای شناسایی و بررسی بازار/۱۳۱

جدول ۴۴.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای به کارگیری استراتژی مناسب جهت ایجاد تقاضا در بازار/۱۳۲

جدول۴۵.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای به کارگیری استراتژی مناسب جهت ایجاد تقاضا در بازار/۱۳۲

جدول ۴۶.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه  ایده پردازی و غربالگری  ایده/۱۳۲

جدول ۴۷.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه  ایده پردازی و غربالگری  ایده/۱۳۳

جدول ۴۸.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخصهای مولفه امکان سنجی پارامترهای تحقیق و توسعه/۱۳۳

جدول ۴۹.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخصهای مولفه امکان سنجی پارامترهای تحقیق و توسعه/۱۳۴

جدول۵۰.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه طراحی محصول/۱۳۴

جدول ۵۱.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه طراحی محصول/۱۳۵

جدول ۵۲.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه ایجاد تجهیزات و زیرساخت /۱۳۵

جدول ۵۳.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه ایجاد تجهیزات و زیرساخت/۱۳۵

جدول ۵۴.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه ساخت نمونه اولیه و آزمایشی/۱۳۶

جدول ۵۵.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه ساخت نمونه اولیه و آزمایشی/۱۳۶

جدول ۵۶.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه تولید صنعتی محصول و ورود به بازار/۱۳۷

جدول ۵۷.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه تولید صنعتی محصول و ورود به بازار/۱۳۷

جدول ۵۸.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی/۱۳۷

جدول ۵۹.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی/۱۳۸

جدول ۶۰.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه دولت/۱۳۸

جدول۶۱.۴: میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه دولت/۱۳۹

جدول ۶۲.۴:  نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه نهادهای میانجی/۱۴۰

جدول ۶۳.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه نهادهای میانجی/۱۴۰

جدول ۶۴.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه صنایع همکار/۱۴۱

جدول ۶۵.۴:  میانگین رتبه های مربوط به شاخص های مولفه صنایع همکار/۱۴۱

جدول ۶۶.۴: نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های مولفه فناوری های نرم/۱۴۱

جدول۶۷.۴:  میانگین رتبه های مربوط به مربوط به شاخص های مولفه فناوری های نرم/۱۴۲

جدول ۶۸.۴:  مقایسه میانگین شاخص ها در دو وضعیت موجود و مطلوب/۱۴۳

جدول ۱.۵: میزان اهمیت سازه های  مختلف در فرایند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته /۱۴۸

جدول ۲.۵: میزان اهمیت مولفه های مختلف در مراحل تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته /۱۴۹

جدول ۳.۵: میزان اهمیت مولفه های مختلف در نهادهای درگیر در فرایند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته/۱۴۹

جدول ۴.۵: میزان اهمیت شاخص ها در فناوری های نرم/۱۴۹

جدول ۵.۵: میزان اهمیت سازه های  مختلف در فرایند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته /۱۵۲

جدول ۶.۵: میزان اهمیت مولفه های مختلف در مراحل تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته /۱۵۳

جدول ۷.۵: میزان اهمیت مولفه های مختلف در نهادهای درگیر در فرایند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته/۱۵۳

جدول ۸.۵: میزان اهمیت شاخص ها در فناوری های نرم/۱۵۴

۱‌ـ۱) بیان مسئله:

تجاری سازی^[۱] مقوله مهمی هم در تئوری و هم در عمل است. بحران رقابت دهه ۷۰ و ۸۰ در ایالات متحده، نه بحران خلق ایده های علمی و تکنولوژیک نوین که بحران تبدیل کردن آنها به کاربردهای تجاری بود.  ابتکارات بدون کاربرد یا با کاربرد محدود ممکن است تا حدودی برای شخص مبتکر و یا جامعه مفید باشد اما اهمیت آن زمانی مشخص می شود که این ابتکارات به صورت کاربرد تجاری در آیند (شان،۲۰۰۱).

تجاری­سازی، که یکی از ارکان موفقیت کسب و کارهای نوپا می باشد، در بین مبتکرین ایرانی از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست و اگر برخی از آنها به فرایند تجاری سازی توجه می کنند، این توجه سطحی بوده و عمیق نمی باشد. متاسفانه در کشور ما در زمینه تجاری سازی تکنولوژی کوتاهی زیادی تا بحال صورت گرفته و حتی از لحاظ پژوهشی نیز به آن توجه درخوری نشده است. در فرایند توسعه تکنولوژی، یکی از مراحلی که در کشورهایی مثل ایران به آن کم توجه شده، مرحله تجاری سازی تکنولوژی می باشد. در کشور ما بعلت وجود نیروی انسانی خوش فکر و خلاق، ایده های خوبی در مرحله تحقیقاتی (چه در سطح دانشگاهی و چه در سطح تجربی و کارگاهی) ارائه می شود، اما متاسفانه اکثرا در همان حد متوقف شده و مراحل بعدی برای وارد کردن ایده ها به مرحله تولید، انجام نمی گیرد. بعد از انقلاب نیز تلاش های زیادی در این جهت صورت گرفته ولی به نظر می رسد به دلایل ریشه ای نهفته در اقتصاد کشور و سایر معضلات ساختاری، سیاسی و غیره آن، هنوز مرحله تجاری سازی نهادینه نشده است. مشکلات اقتصادی و معیشتی و عدم اشتغال با وجود درآمدهای قابل توجه نفتی و سایر مزیت های ملی نشان از این معضلات ریشه ای می دهند .

فرایند تجاری سازی برای تبدیل مواد خام و یا پژوهش های دانشگاهی  به فناوری های  اقتصادی و کاربردی لازم است. به ویژه در کشورهای جهان سوم که به دلیل عدم توانایی در تبدیل ایده های پژوهشی و علمی به فناوری های کاربردی  به تجاری سازی توجهی ندارند. با اینکه ایران کشوری است که خلق ایده در آن زیاد است اما نمی تواند به طور کارا و موثری برای استفاده این ایده ها در صنایع و در حالت کاربردی سرمایه گذاری کند و به  دانشگاهیان و محققین بها و انگیزه کافی برای خلق ایده و تجاری سازی آن نمی دهد.کشور ما به دلیل عدم مطابقت بین استراتژی ها و راهبردها و نیازهای صنایع نتوانسته است تجاری سازی را به طور موفقی به مرحله اجرا درآورد. از آنجایی که در بسیاری از سازمان ها تجاری سازی فناوری امری مشکل در فرایند توسعه فناوری و نوآوری است این سوال پیش می آید که فعالیت این حوزه چگونه باید باشد؟ما باید با ایجاد هماهنگی و یکپارچه سازی بین فعالیت ها در حوزه صنعت و دولت و همچنین حوزه های علمی و تحقیقاتی  میزان موفقیت تجاری سازی را ارتقا دهیم. به ویژه باید نقش دولت در این فرایند تعدیل شده باشد. . از آن جا که سرمایه گذاری دولتی در بخش R&D ، شرکت ها و نهادهای خصوصی  ،و پایه تحقیقاتی قوی نقش مهمی را در انتقال تکنولوژی و تجاری سازی ایفا می کنند پس برای پیشبرد تجاری سازی در صنایع کشورمان نیز باید در مرحله اول به این امور توجه کرد و همچنین یکی از عواملی که باید مورد توجه قرارگیرد ارتباط میان دانشگاه و صنعت است که متاسفانه توجه لازم به آن نمی شود.در کنار این عوامل، بایستی به سیستم نوآوری بخشی و همچنین سیستم نوآوری باز نیز توجه نمود.

نظام نوآوری بخشی همانطور که از آن پیداست، تمرکز این دیدگاه بر یک بخش است و آن را به عنوان هسته اصلی تحلیل خود در نظر می­گیرد. در واقع تفاوت­های ماهیتی و ساختاری بخش­های مختلف فناورانه باعث می­ شود که این ایده به ذهن برسد که ارزیابی و تحلیل نوآوری در سطح بخشی بسیار کاراتر خواهد بود. برسچی و مالربا این مفهوم را برای ارزیابی و تحلیل نوآوری در سطح بخشی ارائه دادند و آن را تحت عنوان نظام بخشی نوآوری و تولید، اینگونه تعریف کرده ­اند (برسچی و مالربا ۱۹۹۷):

“نظام بخشی نوآوری و تولید عبارتست از مجموعه ­ای از محصولات جدید و موجود که برای استفاده در حوزه خاصی می­باشند و مجموعه ­ای از بازیگران که دارای تعاملات بازاری و غیربازاری در زمینه خلق، تولید و فروش آن محصولات می­باشند. یک نظام بخشی، دربرگیرنده پایه دانشی، فناوری­ها، ورودی­ ها و تقاضا (موجود و بالقوه) است. بازیگران تشکیل­دهنده یک نظام بخشی عبارتند از: سازمان­ها و افراد (مصرف­ کنندگان، کارآفرینان و دانشمندان). سازمان­ها ممکن است شرکت­ها باشند (مانند استفاده‌ کنندگان، تولید­کنندگان و تأمین­کنندگان ورودی­ ها) و یا ممکن است سازمان­های غیر­شرکتی باشند (دانشگاه­ها، مؤسسات مالی، آژانس­های دولتی، اتحادیه­های تجاری، مؤسسات فنی و غیره)، علاوه براین ممکن است که زیرمجموعه­هایی از سازمان­های بزرگ باشند (مانند بخش­های تحقیق و توسعه و تولید سازمان‌ها) و یا مجموعه ­ای از سازمان­ها باشند (مانند انجمن­های صنعتی). هر کدام از این بازیگران با ویژگی­های خاصی مشخص می­شوند مانند: فرآیندهای یادگیری، توانمندی­ها، اعتقادات، اهداف، ساختار و رفتارهای سازمانی. این بازیگران از طریق فرآیندهای ارتباطی، تبادلی، همکاری، رقابت و فرماندهی با یکدیگر به تعامل می­پردازند و تعاملات آن­ها به وسیله نهادها (قوانین و قواعد) شکل داده می­ شود. در طول زمان، یک نظام بخشی از طریق تکامل همزمان عناصر مختلف آن، دچار فرآیندهای تغییر و تحول می­ شود.” (برسچی و مالربا ۱۹۹۷)

درواقع مسئله این است که چگونه باید ایده های خلق شده در صنایع کشور از قبیل صنایع هوایی، و در حوزه R&D را تجاری سازی کرد. چه مشکلاتی در این صنعت و حوزه وجود دارد ؟ چه فعالیت هایی در این صنعت برای تجاری سازی محصولات انجام می شود؟ چگونه می توان در سطح بنگاه این مشکلات را برطرف کرد؟آیا ایده های خلق شده براساس نیازهای کشور شکل می گیرد؟ و اینکه صنایع مرتبط چگونه و در چه اندازه ای می توانند این امر را  در این حوزه میسر سازند. چگونه باید شرایط لازم را برای ایجاد و پیشبرد این امر در این حوزه ایجاد کرد.

هدف از انتخاب این موضوع بررسی تجاری سازی فناوری و محصولات و نتایج تحقیقاتی در این صنعت (صنعت هوایی) و بررسی مشکلات آن است. اینکه در نتیجه بررسی این موضوع در این حوزه ، چه تلاش هایی باید در این حوزه  انجام گیرد و با توجه به عوامل موفقیت در تجاری سازی چه عملکردی  صورت گیرد.

امروزه، ما در مورد تجاری سازی علم و فناوری سخن می گوییم که اساس فرصت های بیشماری برای ایجاد محصولات و فرآیندهای جدید و یا بهبود موارد قدیمی است. فرصت های کسب و کار و توسعه در حوزه فناوری بسیار زیاد است و بهره برداری از آنها تنها نیازمند کارآفرینان، سرمایه گذاران و رهبران سیاسی است که این فرصت ها را پیگیری نمایند.در واقع، عدم توجه به تجاری­سازی اختراعات، مانع ورود نوآوری­ها، خلاقیت­ها و ایده­ها به عرصه ­های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه می شود.افزایش حجم تجارت جهانی در دو دهه اخیر و رسیدن آن به مرز ۳۱ تریلیون دلار عمدتاً ناشی از تجاری شدن دستاوردهای پژوهشی و ابتکارات است. نگاهی به ترکیب صادرات تعدادی از کشورهای دنیا - به ویژه کشورهای صنعتی و نوصنعتی – نشان می دهد که بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد اقلام صادراتی آنها را فرآورده هایی تشکیل می دهد که حاصل تجاری شدن یافته های پژوهشی هستند .

اما بدون شک یکی از چالش های مبتکرین علمی بعد از تبدیل کردن ایده خود به واقعیت، وارد کردن اختراع به صحنه جامعه و در واقع تجاری سازی آن اختراع است تا همگان بتوانند از کاربردهای این ابداع بهره مند شوند. تکنولوژی از هر نوع که باشد یک نوع سرمایه گذاری محسوب می گردد. هر سرمایه گذاری باید بتواند بازگشت سرمایه مناسبی داشته و ریسک آن قابل قبول باشد. برگشت سرمایه تکنولوژی از طریق فروش و یا تبدیل به یک محصول (کالا یا خدمت) عملی می گردد.

[۱] Commercialization

تعداد صفحه : ۱۶۷